1. Położenie
Gmina Grabowiec położona jest w północno-wschodniej części powiatu
zamojskiego w centralnej części działów grabowieckich stanowiących
wschodnią część Wyżyny Lubelskiej.
Sąsiaduje z gminami: (od wschodu) z gminą Trzeszczany, (od
północnego wschodu) z gminą Uchanie, (od północy) z gminą
Wojsławice, (od północy) z gminą Skierbieszów i (od południa) z
gminą Miączyn.
2. Rzeźba terenu
Najwyższy szczyt wznosi się na wysokość 308,0 m npm., natomiast
najniższy ma 200,2 m npm. Różnica wysokości wynosi więc 107,8 m. Dna
dolin Wolicy i Kalinówki są 70 - 80 m poniżej powierzchni
wierzchowinowych, co świadczy o głębokim wcięciu się rzek.
Występowanie lessu i duże de niwelacje terenu przyczyniły się do
rozwoju erozji wąwozowej. W najwyższym natężeniu występuje ona w
strefie wododziałowej Wolicy i Wojsławic oraz na wschodnim stoku
górnego odcinka doliny rzeki Wolicy.
3. Klimat, wody powierzchniowe i walory przyrodnicze
Obszar gminy leży w obrębie regionu klimatycznego
chełmsko-hrubieszowskiego. Klimat charakteryzuje się przewagą
wpływów kontynentalnych. Średnia temperatura roku wynosi 7,3 0 C z
najchłodniejszym styczniem (śr, temp. -4,2 stop.C) i najcieplejszym
lipcem (śred. temp. 17 stop. C) i charakterystyczna amplituda roczna
większa od 22 stop.C. Zimy są długie, trwają średnio ponad 90 dni i
chłodne, najniższa temperatura w roku wynosi -29 stop.C. Pierwsze
przymrozki występują pomiędzy 30 IX i 5 X, a ostatnie odpowiednio
20. IV i 30 IV. Długość okresu bezprzymrozkowego wynosi 150-160 dni.
Średnio pokrywa śnieżna występuje w ciągu 80-90 dni, co stanowi
dogodne warunki do uprawiania sportów zimowych.
Wiatry przeważają z sektora zachodniego (30-35 %). Ciszę i słabe
wiatry (do około 2 m/s) stanowią średnio w roku 50 %, silne (>
10m/s) 10-20 %. natomiast bardzo silne (>15 m/s) występują średnio w
ciągu 2 dni w roku.
Średnia suma opadów wynosi 600 mm, z czego 225 mm przypada na
półrocze letnie i 375 mm na zimowe. Najmniejsze w czerwcu ponad 90
mm.
Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem jest częsty opad gradu. Gmina
znajduje się w III strefie zagrożenia gradowego w obrębie
lubelskiego pasa gradowego (16-20 % ryzyka plonów). Burze gradowe
najczęściej pojawiają się w lipcu i sierpniu.
Na Działach Grabowieckich notowana jest jedna z największych liczby
dni upalnych i pogodnych. Bardzo wysokie sumy rocznego
usłonecznienia ok. 1600 godzin, co stanowi bardzo dobre warunki do
wykorzystania energii słonecznej.
Duże walory przyrodnicze i krajobrazowe pozwoliły na włączenie
części doliny rzeki Wolicy do Skierbieszowskiego Parku Narodowego.
Rzeka bierze swój początek u podnóża tzw. „Wałów” pomiędzy wioskami
Skibice i Gliniska i na terenie tut. gminy nosi nazwę „Kalinówka”
Dopiero w miejscowości Szczelatyn zmienia swą nazwę na „Wolica”.
Posiada 5 dopływów ze źródeł w Szystowicach, Górze Grabowiec,
Dańczypolu, Rogowie, Majdanie Tuczępskim, Czechówce i Hołużnym.
Rzeka „Kalinówka” w swym górnym biegu zasila stawy rybne o łącznej
powierzchni 60,91 ha., zlokalizowane w Siedlisku (22,34 ha), w
Rogowie (20 ha) i Tuczępach (11,10 ha), woda w nich jest stosunkowo
mało zanieczyszczona
W Rogowie utworzono rezerwat dla ochrony unikalnej roślinności (płat
roślinności stepowej) a w Grabowczyku i Górze Grabowieckiej rezerwat
susła perełkowanego.
5. Powierzchnia i ludność
Gmina Grabowiec jest jedną z mniejszych w powiecie, liczy około 5000
mieszkańców zaś powierzchnia gminy wynosi 128,9 km kw. Na 1 km
kwadratowy przypada około 38 osób, gdy w powiecie średnio 64.
6. Kultura
Usługi kultury w gminie reprezentowane są przez Gminny Ośrodek
Kultury i Bibliotekę Gminną w Grabowcu, świetlice wiejskie (w
remizach strażackich) i obiekty sakralne.
GOK posiada powierzchnię użytkową 300 m kw., w tym sala widowiskowa
- wielofunkcyjna o pow. użytkowej 80 m kw., 60 miejsc. Zatrudnienie
- 4 osoby.
Biblioteka Gminna - pow. użytkowa 100 m kw., zatrudnienie 1,5 etatu.
Ilość woluminów - 22033.
Obiekty sakralne administrowane są przez Parafie Rzymsko-Katolickie,
w Grabowcu i Tuczępach oraz kaplice dojazdowe w Skomorochach Dużych
i Ornatowicach, administrowane przez Parafię w Grabowcu. Parafie
administrują również cmentarze wyznaniowe w Grabowcu i Tuczępach.
Parafie należą do Dekanatu Grabowiec.
7. Komunikacja
Gminę Grabowiec przecinają dwa główne szlaki komunikacyjne: droga nr
48200 od Skierbieszowa przez Grabowiec do Hrubieszowa oraz droga nr
48301 i nr 48307 od Wojsławic przez Grabowiec do Miączyna. Ponadto
droga nr 48310 łączy Grabowiec z Uchaniami a jej odgałęzienie nr
48319 łączy Grabowiec z gminą Trzeszczany Wszystkie wymienione
odcinki wchodzą w skład dróg powiatowych, których łączna długość na
terenie gminy Grabowiec wynosi 69,6 km w tym twardych 58,3 km Łączna
długość dróg gminnych wynosi 43,1 km w tym o nawierzchni utwardzonej
4,6 km (tj. 9,3%). Pozostałe drogi dojazdowe i tzw. drogi transportu
wiejskiego mają długość 619 km w tym o nawierzchni ulepszonej żużlem
24 km (tj. 3,6%).
8. Zabytki
Na terenie gminy występują zabytki. Są to dawne budynki podworskie
wraz z okalającymi resztkami zadrzewienia w byłych parkach, kościół
parafialny w Grabowcu oraz cmentarze grzebalne. Zabytki ruchome
występują tylko w kościele parafialnym w Grabowcu.
Istotne znaczenie w krajobrazie gminy mają pozostałości parków
podworskich:
- w Grabowczyku - z przeł. XVIII/XIXw. (w rej. zab. nr A-188),
- w Skomorochach Dużych z 1 poł. XIX w. (nr A-122/443),
- w Hołużnem - z poł. XIX w. (A-449/88),
- w Szystowicach - z 1872 r. (A-238/83),
- w Dańczypolu - (A-460),
|