w 85 rocznicę powstania jednostki
Rys historyczny
Ochotniczej Straży Pożarnej w Grabowcu
Mam zaszczyt reprezentować naszą jednostkę jako dziesiąty prezes w
jej 85 – letniej historii.
Z kronikarskich zapisów wynika, że początki istnienia OSP w Grabowcu
sięgają roku 1918. Pierwszym jej założycielem był ówczesny sekretarz
gminy – STEFAN JAŹWIŃSKI. Jednak z powodu braku podstawowego
wyposażenia gaśniczego, organizacja rozpadła się.
W roku 1923, powołany przed pięcioma laty zarząd ponownie
zorganizował jednostkę OSP, którą wyposażono w ręczną sikawkę i dwa
odcinki węży. Sposobem gospodarczym wykonano beczkowóz dwukółkę do
wożenia wody. Oddział strażacki liczył około 30 ludzi, a pierwszym
naczelnikiem wybrano SURMĘ PIOTRA.
Pierwszy drewniany budynek remizy wybudowano w roku 1924.
W skład pierwszego zarządu założycielskiego wchodzili następujący
mieszkańcy Grabowca:
1. Jan Ciszewski - wójt gminy
2. Szpaltensztajn - kierownik szkoły w Grabowcu
3. Paweł Gałczyński - sekretarz gminy
4. Piotr Pedowski - rolnik
5. Jakub Kulik - rolnik
6. Władysław Hawryluk - rolnik
W roku 1930 Ochotnicza Straż Pożarna w Grabowcu mogła się poszczyć
własną orkiestrą dętą, pod dyrekcją Stefana Łapińskiego. Na
zachowanych zdjęciach widoczni są strażacy kompletnie umundurowani,
uświetniający swoją obecnością uroczystości kościelne i państwowe.
Funkcję prezesa pełnili kolejno: 1918-1923 Stefan Jaźwiński,
1923-1926 ks. Edward Dolecki, 1926-1938 Tadeusz Hasko, 1939 – Teodor
Orzechowski.
Funkcje naczelnika: 1918 – Eugeniusz Boniecki, 1923 – Jan Pawelec,
1925 – Michał Bekier, 1928 – Witalis Zarębski, 1939 – Teodor
Orzechowski.
Na okres wojny działalność OSP została zawieszona.
Wznowienie działalności nastąpiło dopiero w początkach lat
pięćdziesiątych, podyktowane koniecznością ratowania mienia w bardzo
częstych pożarach drewnianej zabudowy i słomianych strzech Grabowca.
Wówczas Prezesem OSP był Teodor Orzechowski a Naczelnikiem –
Mieczysław Zawalski. Od roku 1954 jednostka posiadała na wyposażeniu
motopompę M-800 i komplet węży gaśniczych.
Z posiadanej dokumentacji wynika, że w dniu 6 marca 1964 roku,
Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Urząd Spraw Wewnętrznych w
Lublinie, wpisał do rejestru stowarzyszeń skład zarządu Ochotniczej
Straży Pożarnej w Grabowcu:
1. Prezes - Orzechowski Teodor
2. Naczelnik - Zawalski Mieczysław
3. Sekretarz - Oleszczuk Piotr
4. Skarbnik - Kukiełka Bronisław
5. Gospodarz - Wilk Jan
Do Komisji rewizyjnej wybrano:
1. Przewodniczący - Kawka Wacław
2. Członek - Wilk Kazimierz
3. Członek - Mączka Zygmunt
W tym samym roku 1964 wybudowano nowy murowany budynek remizy z
garażem i dużą świetlicą. Nadzór merytoryczny i pomoc fachową
zapewniał Komendant Powiatowy Straży Pożarnej w Hrubieszowie ,
wówczas młodszy kpt. poż. T. Kowalik.
W roku 1968 za szczególne osiągnięcia i zaangażowanie druh
Mieczysław Zawalski został odznaczony Srebrnym Medalem Za Zasługi
dla Pożarnictwa.
W roku 1969 skład Zarządu zmieniono, a mianowicie: funkcję
sekretarza powierzono Zygmuntowi Boczkowskiemu, funkcję skarbnika
objął Zdzisław Skórzewski a na gospodarza wybrano Józefa Mączkę.
Z protokołu walnego zebrania z dnia 5 stycznia 1973 roku wynika, że
OSP w Grabowcu liczyła 25 członków czynnych, a skład osobowy Zarządu
był następujący:
1. Prezes - Orzechowski Teodor – wiek 75 lat
2. I wiceprezes - Zawalski Mieczysław - wiek 49 lat
3. II wiceprezes - Poterucha Jan - wiek 25 lat
4. Skarbnik - Skórzewski Zdzisław - wiek 24 lata
5. Sekretarz - Boczkowski Zygmunt - wiek 39 lat
6. Gospodarz - Mączka Józef - wiek 24 lata
W skład osobowy Komisji rewizyjnej wchodzili:
1. Przewodniczący - Ulanowski Kazimierz
2. Członek - Ilczuk Ryszard
3. Członek - Pietnowski Stanisław
W trakcie zebrania zgłoszono podczas dyskusji wnioski do realizacji,
a mianowicie:
ogrodzenie budynku remizy, wykonanie podjazdu do garażu,
zagospodarowanie placu wokół świetlicy
24 czerwca 1973 roku odbyła się uroczystość 50-lecia założenia OSP
Grabowiec. W tym pamiętnym dniu jednostka otrzymała sztandar i
pierwszy samochód gaśniczy. Sztandar wręczył na ręce Naczelnika OSP
Grabowiec Mieczysława Zawalskiego - Prezes Zarządu Oddziału
Powiatowego Związku OSP w Hrubieszowie, druh Stanisław Kucharuk –
ówczesny naczelnik powiatu. Wśród zaproszonych gości było wiele
znanych i szanowanych osób z gminy, powiatu i województwa, a
mianowicie:
- Pan Tadeusz Dmyterko – z-ca przewodniczącego Wojewódzkiej Rady
Narodowej w Lublinie,
- Pan Stanisław Kucharuk - naczelnik powiatu hrubieszowskiego,
- Pan Stanisław Rusinek - - powiatowy komendant straży pożarnych w
Hrubieszowie
- Pani Regina Boczkowska - radna Wojewódzkiej Rady Narodowej,
kierownik miejscowego Ośrodka Zdrowia,
- Pan Stanisław Kłos - kierownik apteki w Grabowcu
Naczelnikiem gminy Grabowiec był Stanisław Leluch, a prezesem
Zarządu Gminnego Związku OSP w Grabowcu – druh Bolesław Grechuta.
Uroczystość jubileuszową uświetniał chór z gminy Trzeszczany.
Kolejny 1974 rok przynosi zmianę Prezesa Zarządu OSP. Umiera
długoletni i zasłużony strażak TEODOR ORZECHOWSKI. Jego funkcję
obejmuje Zygmunt Boczkowski, sekretarzem zostaje Antoni Greniuk.
Jednostka wówczas liczyła 27 członków czynnych a łączna wartość
posiadanego wyposażenia (wg książki inwentarzowej) wynosiła 600 tys.
zł.
W roku 1974 planowano budowę magazynu paliw, remont motopompy i co
najbardziej istotne, rozpoczęto starania o przydział samochody
gaśniczego. W zebraniu uczestniczył przedstawiciel Powiatowej
Komendy Straży Pożarnej w Hrubieszowie – młodszy ogniomistrz Halina
Kisilewska.
Od roku 1975 z ramienia Powiatowej Komendy Straży Pożarnej w
Hrubieszowie, opiekunem OSP w Grabowcu jest st. ogniomistrz Lucjan
Łoś. Znaczące są jego zasługi w zakresie merytorycznego nadzoru,
doradztwa i kontaktów z kierownictwem Powiatowej Komendy Straży
Pożarnej i władz powiatowych.
Strażacy wiele godzin przepracowali w czynach społecznych między
innymi: pracowali przy utwardzaniu ulicy Koziej, rozładunku pustaków
na budowę budynku Urzędu Gminy, wykonaniu podjazdu do garażu,
porządkowaniu placu przy remizie – łączną wartość wykonanych robót
oszacowano wówczas na kwotę około 30 tys. złotych. Warto przypomnieć
wyróżniających się druhów:
BOCZKOWSKI ZYGMUNT, ZAWALSKI MIECZYSŁAW, JAN POTERUCHA, ADAMCZUK
ROMAN, PIETNOWSKI STANISŁAW, GRENIUK ANTONI, MĄCZKA JÓZEF,
ORZECHOWSKI ADAM, SZWED EDWARD, KRASZKIEWICZ WITOLD, ULANOWSKI
KAZIMIERZ, BOCZKOWSKI BOLESŁAW, ILCZUK WACŁAW, MUDIUK MIECZYSŁAW,
SKÓRZEWSKI ZDZISŁAW.
Rok 1982 to kolejna zmiana Prezesa Zarządu OSP. Walne zebranie w
dniu 02 lutego, funkcję Prezesa powierza druhowi Mieczysławowi
Zawalskiemu. Skład Zarządu OSP był następujący:
1. Wiceprezes - Jan Poterucha – wiek 35 lat
2. Skarbnik - Wacław Ilczuk – wiek 44 lata
3. Sekretarz - Antoni Greniuk – wiek 31 lat
4. Gospodarz - Józef Mączka - wiek 32 lata
Skład osobowy komisji rewizyjnej był następujący:
1. Przewodniczący - Adamczuk Roman
2. Członek - Boczkowski Stanisław
3. Członek - Jurek Zdzisław
Medal brązowy Za Zasługi dla Pożarnictwa otrzymał Stanisław
Boczkowski s. Henryka.
W tym okresie funkcję Prezesa Zarządu Gminnego Związku OSP pełnił
Adolf Koszuta – naczelnik gminy, a funkcję wiceprezesa Bolesław
Grechuta.
Komendantem Rejonowym Państwowej Straży Pożarnej w Hrubieszowie był
mjr Stanisław Rusinek. W tym okresie z ramienia KR PSP - jednostkę
OSP w Grabowcu wizytowali: por. poż. Roman Papajewski, plut.poż.
Józef Planeta, chor. Kisielewski, st. ogn. Lucjan Łoś i Zygmunt
Giergiel.
Z Komendy Wojewódzkiej PSP w Lublinie jednostkę w Grabowcu wizytował
płk. Edward Wisz.
Kolejny znaczący okres dla OSP w Grabowcu to rok 1985 – jednostka
otrzymuje 23 września . fabrycznie nowy samochód gaśniczy ciężki GBM
marki STAR typ 244 oraz komplet ubrań bojowych i 10 kompletów
mundurów wyjściowych. Kierowcą samochodu gaśniczego jest nadal Jan
Poterucha, a kierowcą zapasowym – Roman Adamczuk.
Działalność strażaków w tym okresie skupia się głównie na pracach
remontowych w budynku remizy (naprawa podłogi, remont dachu,
wykonanie ogrodzenia). Ponadto strażacy z OSP w Grabowcu organizują
zabawy wiejskie oraz aktywnie uczestniczą w zawodach
sportowo-pożarniczych uzyskując dobre lokaty. Planowana jest
rozbudowa istniejącego budynku remizy z przeznaczeniem na
organizację wesel i innych imprez kulturalnych.
W tym okresie funkcję Prezesa Zarządu Gminnego Związku OSP pełni Jan
Potocki – naczelnik gminy, funkcję wiceprezesa Bolesław Grechuta –
emerytowany sekretarz gminy.
Kolejną zmianę w obsadzie Zarządu i funkcji Prezesa OSP odnotowano 6
stycznia 1987r. Wówczas skład Zarządu był następujący:
1. Prezes - Adamczuk Roman
2. Wiceprezes - Poterucha Jan
3. Skarbnik - Greniuk Antoni
4. Sekretarz - Boczkowski Bolesław
W skład Komisji rewizyjnej wchodzili:
1. Steć Stanisław
2. Orzechowski Adam
3. Boczkowski Stanisław
Na Zjazd Gminny wybrano delegatów: Zawalskiego Mieczysława, Greniuka
Antoniego i Boczkowskiego Zygmunta.
Wraz z otrzymaniem samochodu przybywało wyposażania, ocenia się
szacunkowo jego wartość wg zapisów w książce inwentarzowej na kwotę
około 8 milionów ówczesnych złotych. Prace społeczne wykonane przez
strażaków na rzecz środowiska przekraczały wartość 30 tysięcy
złotych. Między innymi wykonano odwodnienie budynku remizy,
pomalowano bramy garażowe, okna i dach.
Od roku 1991 funkcje Prezesa ponownie obejmuje druh Mieczysław
Zawalski. Jednostka liczy 16 strażaków czynnych, opiekunem z
ramienia Komendy Rejonowej w Hrubieszowie jest nadal druh Lucjan
Łoś.
30 października 1991 roku Sąd Wojewódzki Wydział Cywilny Rejestrowy
w Zamościu wpisuje OSP w Grabowcu do rejestru stowarzyszeń pod
pozycją 372. Tym samym jednostka uzyskuje osobowość prawną i
kontynuje swoją działalność po zmianach ustrojowych i społecznych w
kraju.
W latach 1991-92 jednostka uczestniczy w gaszeniu dwudziestu pożarów
oraz zajmuje drugie i ósme miejsce w zawodach sportowo-pożarniczych.
Wyróżniono następujących druhów: WIESŁAWA BILLEWICZA, STANISŁAWA
KRZYSZCZUKA, MIECZYSŁAWA ZAWALSKIEGO, MIROSŁĄWA BEDNARCZYKA, ROMANA
ADAMCZUKA, JANA WILKA, STANISŁAWA STECIA I ZDZISŁAWA SKÓRZEWSKIEGO.
W pierwszej połowie lat 90-tych jednostkę wizytuje Komendant
Rejonowy Państwowej Straży Pożarnej w Hrubieszowie mjr. poż.
Kazimierz Koniec i druh Stanisław Letnianczyn.
Kolejne znaczące zmiany w obsadzie Zarządu OSP w Grabowcu,
odnotowano w protokole z walnego zebrania z dnia 31 stycznia 1996
roku a mianowicie
- Prezes - Krzyszczuk Stanisław
- Naczelnik - Wiesław Billewicz
- Z-ca naczelnika - Orzechowski Maciej
- Sekretarz - Halicki Tomasz
- Skarbnik - Zawalski Mieczysław
- Gospodarz - Bednarczyk Mirosław
W skład komisji rewizyjnej powołano: Boczkowskiego Bolesława,
Adamczuka Romana i Poteruchę Jana. Na Zjazd gminny wybrano
delegatów: Krzyszczuka Stanisława i Billewicza Wiesława, natomiast
do składu Zarządu Gminnego ZOSP wytypowano Zawalskiego Mieczysłąwa.
Jednostka w tym czasie liczy 21 członków czynnych i jednego
honorowego.
W listopadzie 1997 roku, Komenda Rejonowa Państwowej Straży Pożarnej
w Hrubieszowie zorganizowała szkolenie dla szeregowców, dowódców,
operatorów sprzętu i naczelników OSP. Wówczas z grabowieckiej
jednostki przeszkolono łącznie 15 strażaków, co stawia jednostkę na
pierwszym miejscu pod względem wyszkolenia
Od 1 lipca 1999 roku OSP w Grabowcu funkcjonuje w ramach Krajowego
Systemu Ratowniczo-Gasniczego w związku z tym znacznie wzrosły
wymagania w zakresie wyposażenia i przeszkolenia strażaków.
Zwiększył się nadzór merytoryczny ze strony Komendy Miejskiej Straży
Pożarnej w Zamościu.
O tego okresu jednostka jest ciągle wyposażana w nowy sprzęt
ratowniczy i ubrania ochronne. Poprawiono łączność i alarmowanie. W
tym celu wymieniono radiotelefon w samochodzie, wyposażono kierowcę
w telefon komórkowy oraz zainstalowano urządzenie do zdalnego
uruchamiania syreny alarmowej. W każdym roku przeszkolenie
specjalistyczne uzyskują kolejni strażacy. Są już przeszkoleni w
zakresie ratownictwa medycznego i posługiwania się aparatem
powietrznym w pomieszczeniach zadymionych.
Nasza jednostka średnio w każdym roku gasi około 10 pożarów również
po za granicami gminy. W ubiegłym roku odnotowano 24 wyjazdy
samochodu gaśniczego w tym do 16 pożarów. Strażacy przepracowali
łącznie w akcjach ratowniczych i ćwiczeniach 63 godziny. Samochód
gaśniczy przejechał 787 km.
Do najbardziej aktywnych strażaków w minionym okresie należy
zaliczyć druhów: WIESŁAWA BILLEWICZA, JÓZEFA MARGOLA. TOMSZA
HALICKIEGO, STANISŁAWA KRZYSZCZUKA, MIROSŁĄWA MARNIKA, WALIKOWSKIEGO
RADOSŁAWA, MIROSŁAWA BEDNARCZYKA, I CZESŁAWA SZYMANOWSKIEGO.
W roku bieżącym odnotowano kolejne zmiany w składzie Zarządu naszej
OSP, a mianowicie z powodu rezygnacji druha Stanisława Krzyszczuka z
funkcji Prezesa OSP, walne zebranie w dniu 05 lutego br. powierzyło
tą funkcję druhowi Józefowi Margolowi. Ponadto z funkcji skarbnika
zrezygnował druh Mieczysław Zawalski, jego obowiązki przekazano
druhowi Mirosławowi Bednarczykowi.
85 rocznica założenia naszej OSP, którą dzisiaj obchodzimy jest
dowodem, jak nieodzowni i pożyteczni są strażacy ochotnicy dla
miejscowej społeczności. Bezinteresownie ratują ludzkie mienie i
życie, często nie bacząc na zagrożenie własnego bezpieczeństwa. W
uznaniu zasług Prezydium Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP
w Lublinie, nadało medale „Za zasługi dla pożarnictwa” dla
następujących druhów z naszej jednostki:
Medal srebrny otrzymali: KRZYSZCZUK STANISŁAW, HALICKI TOMASZ,
BEDNARCZYK MIROSŁAW I SZYMANOWSKI JAROSŁAW.
Medal brązy przyznano dla MARNIKA MIROSŁAWA I WALIKOIWSKIEGO
RADOSŁĄWA.
Przestawiony rys historyczny, tylko w części pokazuje działalność i
zasługi druhów strażaków na przestrzeni minionych 85 lat od daty
założenia Ochotniczej Straży Pożarnej w Grabowcu. Wiele zasług i
działań druhów nie odnotowano w protokołach z walnych zebrań, część
danych i opisów jest lakoniczna i niepełna, dlatego mogłem
przedstawić wiele istotnych wydarzeń z naszej OSP tylko w zarysie.
Kończąc moje wystąpienie, z okazji dzisiejszego jubileuszu życzę
wszystkim druhom pomyślności osobistej, zdrowia, oraz satysfakcji ze
służby dla bezpieczeństwa naszych mieszkańców.
Ze strażackim pozdrowieniem.
Grabowiec – 06 czerwca 2004 roku
Opracował - Tadeusz Halicki